کیوی؛ پرنده ای سیبیلو با حس لامسه بسیار قوی!

کیوی یکی از منحصر به فردترین پرندگان جهان و نماد ملی نیوزیلند است. این پرنده در غیاب اکثر شکارچیان بزرگ تکامل می‌یابد و شکل و شمایلی شبیه به پستانداران دارد. همچنین دارای حس لامسه و بویایی بسیار خوبی است که در پرندگان نادر است و پرهایی نرم شبیه به خز دارد. متاسفانه علیرغم تلاش های قابل توجه برای محافظت از این پرنده، کیوی در خطر انقراض است. همین امر نیز موجب شد تا این مطلب از دانه مارکت را به پرنده کیوی اختصاص دهیم تا شما را بیشتر با این حیوان خاص آشنا کنیم.

کیوی، چگونه پرنده ای است؟

کیوی‌ها پرندگانی غیرعادی با بدنی گرد، منقاری بلند و باریک هستند که پرهای کوچک سبیل مانندی در اطراف صورت خود دارند. این پرندگان دارای پاهای عضلانی هستند که به آنها اجازه می‌دهد خیلی سریع بدوند. البته آنها از پاهای خود برای لگد زدن نیز استفاده می‌کنند. اما بال‌های آنها فقط یک اینچ است و نمی‌توانند از آنها برای پرواز استفاده کنند. بدن این پرندگان از پرهای قهوه ای یا خاکستری تقریباً شبیه به خز پوشیده شده است. کیوی قهوه ای بزرگترین گونه از این پرنده است که 25 اینچ طول دارد و وزن آن تا 11 پوند نیز می‌رسد. ناگفته نماند که، نرها کمی بزرگتر از ماده‌ها هستند، اما از نظر ظاهری هر دو جنس به هم شباهت دارند.

آشنایی با گونه‌های مختلف پرنده کیوی

قبل از اینکه با انواع مختلف کیوی آشنا شویم، بیایید نگاهی به ریشه اسم این پرنده بیندازیم.نام علمی آن Apteryx است. این نام از اصطلاحی یونانی به معنای “بدون بال” گرفته شده است. به عبارت دیگر پسوند «A» در این نام به معنای بدونِ و «pteryx» به معنای بال است. پنج گونه شناخته شده از این پرنده در طبیعت وجود دارند که ظاهر و رفتار کلی همه آنها یکسان است و تفاوتهای ظریفی در آنها وجود دارد. در ادامه بیشتر با این زیرگونه‌ها آشنا می‌شویم:

• توکوئکا (Apteryx australis) – که به نام کیوی قهوه ای جنوبی نیز شناخته می‌شود، یکی از بزرگترین انواع این پرنده است. رنگ این گونه، قهوه ای تیره همراه با رگه هایی روی پرها است. پاهای این پرنده نسبتاً کوتاه و صورت آن بلند است.
• کیوی قهوه ای (Apteryx mantelli) – کیوی قهوه ای یکی از رایج ترین کیوی‌هایی است که در نیوزلند یافت می‌شود. این پرنده را می‌توان در جزیره شمالی نیوزلند، به ویژه در دشت‌ها و جنگل های ساحلی و مناطق زیر آلپ پیدا کرد.
•  رووی (Apteryx rowi) – کیوی رووی کمیاب‌ترین گونه از پرنده کیوی است. تخمین زده می‌شود که کمتر از 500 عدد از این پرنده در طبیعت باقی مانده است. این پرنده بیشتر در جزایر مارلبورو ساوندز وجود دارد.
• کیوی خالدار کوچک (Apteryx owenii) – کیوی خالدار کوچک نام یکی از کوچکترین گونه های این پرنده است. اگرچه آنها قبلاً رایج ترین گونه از پرنده کیوی بودند، اما حال تنها گونه ای هستند که در سرزمین اصلیشان یعنی نیوزلند منقرض شده‌اند.
• کیوی خالدار بزرگ / روروآ (Apteryx haastii) – بزرگترین کیوی، کیوی خالدار بزرگ است که در سمت شمالی جزیره جنوبی زندگی می‌کند. این زیرگونه خاص در ارتفاعی بالاتر از سایر پرندگان کیوی زندگی می‌کند و جمعیت آن 14000 عدد پرنده تخمین زده می‌شود.

زیستگاه و محیط زندگی

این پرنده ساکن جنگل و تالاب های شیبداری است که توسط درختچه ها یا درختان بلند احاطه شده اند. کیوی زمانی در سرتاسر سرزمین نیوزلند وجود داشت. اما در حال حاضر بسیاری از گونه های آن به جزایر کوچک بیرونی منتقل شده اند. همچنین جالب است بدانید که این پرندگان اصلاً لانه نمی‎‌سازند و در گودالهایی که با چنگال های تیز خود در زمین حفر می‌کنند، ساکن هستند.

تغذیه و رژیم غذایی

پرنده کیوی غروب تا سحر را به تغذیه می‌گذراند. کیوی با بویایی قوی خود طعمه را پیدا می‌کند و سپس از پدهای حسی بسیار توسعه یافته روی صورت خود برای گرفتن غذا استفاده می‌کند. این پرنده از کرم ها، دانه ها، انواع توت ها و دانه ها تغذیه می‌کند و به نوعی، همه چیزخوار است.

پرورش و تولید مثل

هر سال، بین ماه های مارس و ژوئن، کیوی‌ها مراسم جفت گیری منحصر به فرد خود را انجام می‌دهند. در این مراسم جفت‌ها پس از صدا زدن یکدیگر، هر سه روز یک بار در لانه‌های تودرتو با هم ملاقات می‌کنند و در حین جفت‌گیری، نرها صدای خرخر خاصی را از خود منتشر می‌کنند. هر جفت کیوی معمولاً تا آخر عمر با هم زندگی می‌کنند، مگر اینکه شریک مطلوب‌تری برایشان پیدا شود.
یکی از شگفت‌انگیزترین حقایق در مورد پرنده کیوی این است که این حیوان یکی بزرگترین تخم‌ها را در بین پرندگان نسبت به اندازه بدن پرنده تولید می‌کند. به عبارت دیگر اگرچه کیوی، تقریباً به اندازه یک مرغ محلی است، اما تخم آن تقریباً شش برابر تخم مرغ است. کیوی هر بار فقط می‌تواند یک تخم بگذارد، اما ماده ممکن است چند هفته بعد از خروج اولین تخم، تخم دوم را نیز تولید کند. جالب است بدانید در این پرندگان، نر به تنهایی تخم‌ها را جوجه کشی می‌کند.

هنگامی که جوجه ها از تخم بیرون می‌آیند، کاملاً مستقل هستند. پس والدین آنها کمترین نقش را در تغذیه فرزندان دارند و جوجه ها در 10 روز اول زندگی خود، از کیسه زرده تغذیه می‌کنند. تخم‌ها همچنین برای مقابله با لانه های مرطوب زیرزمینی، ضد باکتری و ضد قارچ هستند. اگرچه جوجه ها به زودی آماده می‌شوند تا خودشان به دنبال چیزی برای خوردن بگردند، برخی از آنها ممکن است ترجیح دهند در کنار والدین خود بمانند و به آنها کمک کنند تا نسل بعدی بچه ها را پرورش دهند.

ناگفته نماند که این پرندگان زندگی اولیه سختی دارند. چرا که تقریباً 90 درصد کیوی‌های وحشی، عمدتاً در اثر حملات شکارچیان، در شش ماه اول زندگی خود می‌میرند. اما اگر آفتی در یک منطقه وجود نداشته باشند، میزان بقای کیوی‌های جوان به طور قابل توجهی بالاتر است. به طور متوسط، در هر هفته 20 کیوی (2 درصد از جمعیت حال حاضر از این پرنده) می‌میرند. از این رو تخمین زده می‌شود که تنها 5 درصد از جوجه های کیوی تا بزرگسالی زنده می‌مانند. پس پرنده کیوی اگر بتواند در سنین نوجوانی زنده بماند، ممکن است تا 50 سال در طبیعت و حدود 30 سال در اسارت زندگی کند.

جمعیت و تهدیدهای جمعیتی

جمعیت پرندگان کیوی در سالهای اخیر به شدت کاهش یافته است و اگرچه محافظان محیط زیست منابع قابل توجهی را برای بهبود این وضعیت اختصاص داده اند، اما همچنان جمعیت این پرنده در بیشتر مناطق در حال کاهش است.
گفتنی است برای میلیون‌ها سال، کیوی با تهدیدات بسیار کمی در طبیعت روبرو بود. اما قرنها پیش با ورود اولین انسان‌ها به جزیره، کیوی رو به زوال رفت. چرا که اروپایی‌ها پس از ورود به نیوزلند، بخش‌های وسیعی از زیستگاه‌های جنگلی را قطع کردند و گربه‌ها، راسوها و گاومیش‌ها را به جزیره آوردند. پس از آنجایی که پرندگان کیوی برای مقابله با پستانداران آماده نبودند، تعداد آنها به سرعت شروع به کاهش کرد. به گونه‌ای که امروزه چهار گونه از پنج گونه کیوی در معرض انقراض هستند.

چند حقیقت جالب در مورد پرنده کیوی

• کیوی به دلیل بال‌های کوچک و استخوان‌های رشد نیافته سینه‌اش، قادر به پرواز نیست و در نتیجه در لانه‌ و حفره‌های کف جنگل زندگی می‌کند.
• پرنده کیوی برای اولین بار حدود 30 میلیون سال پیش تکامل یافت که همین موضوع نیز آن را به یکی از قدیمیترین انواع پرندگانی که هنوز زنده هستند، تبدیل می‌کند.
• پرنده کیوی حس بویایی بسیار توسعه یافته ای دارد. این تنها پرنده در جهان است که سوراخ های بینی آن در نوک منقارش قرار گرفته است. بر این اساس اگر سوراخ‌های بینی پر از خاک شود، کیوی می‌تواند عمداً عطسه کند تا انسداد را از بین ببرد.
• پرنده ماده یکی از معدود پرندگانی است که دارای یک جفت تخمدان فعال است. چرا که اکثر پرندگان فقط یک تخمدان دارند.
• کیوی‌ها پرندگان شب زنده داری هستند، به این معنی که بیشتر در شب فعالیت دارند. (برای آشنایی با سایر پرندگان شب زی می‌توانید مقاله دیگر ما را با عنوان « آشنایی با جغدها و ویژگی‌های این پرنده شکاری » در وبلاگ دانه مارکت بخوانید.)
• کیوی چشمان بسیار کوچکی دارد و میدان بینایی آنها کوچکترین میدان بینایی در پرندگانِ است. با این حال، حس بویایی و لامسه آنها عالی است. این پرندگان برای یافتن غذا و دوری از شکارچیان به منقار و سبیل خود تکیه می‌کنند.

کلام آخر

در این مطلب با کیوی پرنده بومی نیوزلند آشنا شدیم. همانطور که گفتیم متاسفانه جمعیت 4 گونه از 5 زیرگونه پرنده کیوی در حال انقراض است. از این رو شانس دیدن این پرنده در طبیعت بسیار اندک است. اما اگر به نیوزلند سفر کنید، می‌توانید با کمک تورهای گردشگری در جزایر محافظت شده، از این پرندگان شگفت انگیز بازدید کنید. در پایان یاداور می‌شویم که شما می‌توانید مطالب جذاب در خصوص سایر پرندگان وحشی و اهلی را در وبلاگ دانه مارکت بخوانید و در صورت تمایل دان پرنده و غلات مورد نیاز حیوان خانگی خود را از این فروشگاه خریداری نمایید.