گندم دیم

گندم از قدیمی‌ترین و پرخاصیت‌ترین انواع غلات است. که انواع گوناگونی دارد، اما مهم‌ترین نوع آن را می‌توان گندم معمولی که از آن نان تهیه می‌شود، در نظر گرفت. حال شاید تابه‌حال در رابطه با گندم دیم شنیده باشید. ولی به‌طور دقیق ندانید که منظور از گندم دیم چیست. چه تفاوتی با گندم معمولی دارد؟

گندم دیم در حقیقت همان گندم است. با این تفاوت که نوع کاشت آن با انواع دیگر تفاوت دارد. کشاورز در کاشت این گندم آبیاری انجام نمی‌دهد. بلکه آب مورد نیاز برای کاشت گیاه از طریق آب باران تأمین می‌شود. همچنین کود مورداستفاده برای کاشت گندم دیم نیز مخصوص است که در ادامه به این موضوع خواهیم پرداخت.

بهترین کود برای گندم چیست؟

گندم یک گیاه با ساقه بلند، باریک و برگ است که به‌طورمعمول در مناطقی که آب‌وهوای معتدل با میزان بارندگی بین 30 تا 90 سانتی‌متر دارد، کشت می‌شود. گندم زمستانه و گندم بهاری از مهم‌ترین انواع گندم هستند. دقت داشته باشید که گندم زمستانه در فصل پاییز و گندم بهاری در بهار کشت می‌شود.

اگر به دنبال کاشت موفق گندم دیم هستید، باید بدانید که تولید موفق این گندم به مسائل گوناگونی بستگی دارد. برای مثال آب‌وهوا منطقه، میزان بارندگی، نوع کود و میزان آن همگی از جمله موارد تأثیرگذار هستند. حال اگر شما از دسته افرادی هستید که از کودهای شیمیایی برای کاشت این گندم استفاده می‌کنید، باید دقت داشته باشید که میزان این کود را به‌خوبی تنظیم کنید تا خاک اصلی به‌خوبی اصلاح شود. توجه داشته باشید که اگر زهکشی خاک به میزان کافی نباشد. از طرفی آبیاری آن به‌صورت غرقابی و ایستا انجام شود، گندم‌ها آسیب جدی می‌بینند.

کودهای ازت، پتاسیم و فسفر از جمله کودهای پرمصرف هستند و به‌طور معمول از آن‌ها استفاده می‌شود. درواقع میزان عناصر نام‌برده شده در کود باعث می‌شود که بهترین کود برای کاشت گندم از سایر انواع آن جدا شود. در ادامه تأثیرات هر یک از این عناصر بر رشد گندم دیم را مورد بررسی قرار خواهیم داد.

تأثیر ازت بر گندم دیم

اولین عنصر لازم برای کاشت گندم دیم را می‌توان ازت در نظر گرفت. اما ازآنجایی‌که امروزه آب‌وهوای اکثر مناطق مناسب نیست. مواد آلی کمتری یافت می‌شود، کمبود این عنصر در بسیاری از مناطق دیده خواهد شد. از همین جهت باید از کودهای ازت متناسب با آب‌وهوا و میزان بارندگی منطقه استفاده کرد.

طبق تحقیقات صورت‌گرفته، کود ازت به‌تنهایی می‌تواند باعث رشد گندم دیم شود. در کل چنین کودی آثاری چون رشد و نمو سریع ریشه، رشد خوب دانه‌ها، افزایش تعداد خوشه‌های گندم و همچنین افزایش پروتئین دانه‌ها را به همراه دارد. در نتیجه اگر می‌خواهید گندمی که برداشت می‌کنید نرم و سفید باشد، از کود ازت برای کاشت بهاری استفاده کنید. کمبود ازت در کود کاشت گندم دیم باعث می‌شود که برگ‌های گندم زرد و رنگ‌پریده شوند و کیفیت لازم را نداشته باشند.

تأثیر پتاسیم بر گندم دیم

پتاسیم از دیگر عناصر لازم برای کاشت گندم دیم محسوب می‌شود. ازآنجایی‌که بر باروری متعادل و بازده بالا کاشت گندم تأثیر دارد، باید به آن توجه شود. از جمله تأثیراتی که پتاسیم در روند رشد گندم دیم می‌گذارد، می‌توان به مواردی چون افزایش مقاومت گیاه در برابر بیماری گوناگون، افزایش قدرت ساقه گیاه، افزایش تعداد خوشه‌ها، پر شدن دانه‌ها و … اشاره کرد. اگر پتاسیم به میزان کافی در زمان رشد به گندم دیم نرسد، برگ‌ها با مشکل مواجه می‌شوند. پس از مدتی مشاهده خواهید کرد که گندم‌ها خشک‌شده‌اند.

تأثیر فسفر بر گندم دیم

فسفر دومین عنصر لازم و پرمصرف برای کشت گندم دیم است. ازآنجایی‌که میزان فسفر در خاک‌هایی که برای کشت مورداستفاده قرار می‌گیرند، تفاوت دارد باید از کودی استفاده شود که میزان فسفر لازم برای رشد گندم را داشته باشد. البته بدانید که میزان خاصیت حلال بودن این عنصر در خاک بسیار زیاد است. ازآنجایی‌که با باران به‌راحتی شسته شده می‌شود و از بین می‌رود، کمتر مورداستفاده قرار خواهد گرفت. در اکثر مواقع کود ازت و پتاسیم هستند که جایگزین آن می‌شوند.

از جمله تأثیراتی که استفاده از کود فسفر به همراه دارد، تحریک بیشتر ریشه‌ها، افزایش پنجه‌زنی گندم، افزایش تعداد ریشه و همچنین رسیدن زودتر محصول را می‌توان نام برد. البته کمبود آن نیز باعث مشکلات دیگری چون تیره شدن برگ و ایجاد نقاط تیره و روشن بر روی برگ می‌شود.

تأثیر نیتروژن بر گندم دیم

مهم‌ترین تأثیری که نیتروژن بر رشد گندم دارد ساخت پروتئین در ساختار آن است. علاوه بر این موضوع نیتروژن در تولید کلروفیل که همان دلیل اصلی رنگ سبز گیاه است نیز تأثیر دارد. در حقیقت کلروفیل باعث می‌شود که گیاه بتواند انرژی لازم برای رشد را از خورشید دریافت کند. این موضوع در موارد دیگری چون رشد گیاه و فتوسنتز آن نقش مؤثری دارد. از همین رو گندمی که با میزان کافی از نیتروژن رشد می‌کند، رشد سریع‌تری را تجربه خواهد کرد. همچنین نسبت به دیگر گیاهان سرحال‌تر و سبزتر دیده خواهد شد.

حال اگر میزان کافی نیتروژن به گندم نرسد، برگ‌های آن پژمرده و زردرنگ می‌شوند. حتی گاهی اوقات اگر میزان این عنصر بیش‌ازحد کم باشد، رشد گندم متوقف و میزان عملکرد پروتئین آن کم می‌شود. همچنین این نکته را در نظر بگیرید که اگر میزان ازت کم است، برای رشد مناسب گیاه به میزان نیتروژن بیشتری نیاز خواهد بود.

تأثیر گوگرد بر گندم دیم

یکی از عنصرهای ضروری برای رشد گندم دیم گوگرد است، زیرا این عنصر در تشکیل اسیدهای آمینه نقش بسیار تأثیرگذاری دارد و درنهایت نیز منجر به سنتز پروتئین و افزایش پروتئین دانه‌های گندم می‌شود. دیگر موردی که بر آن تأثیر دارد، افزایش میزان ساخت کلروفیل است. در نتیجه اگر میزان کافی از این عنصر به گیاه نرسد، برگ‌های آن زرد می‌شود و دیگر طراوت و کیفیت لازم وجود نخواهد داشت.

زمان کود دهی

یکی از موضوعاتی که در زمان کاشت گندم دیم باید به آن توجه شود، زمان کود دهی گندم دیم است. کود دهی شامل شش مرحله می‌شود که هرکدام از آن‌ها خصوصیات مخصوص به خود را دارند.

• مرحله اول : در این مرحله باید از کودهای ازته و همچنین آن‌هایی که قابل‌حل با فسفر و اسید هیومیک هستند به‌صورت آبیاری استفاده کرد.
• مرحله دوم : زمانی که گندم شروع به پنجه‌زنی می‌کند، باید از کودهای محرک رشد استفاده کنید.
• مرحله سوم : در این مرحله پنجه‌زنی گندم متوقف شده است. در نتیجه باید کود ازته را به‌صورت خالص و همچنین کودهایی که حاوی ریز مغذی هستند را به‌صورت محلول بپاشید.
• مرحله چهارم : مرحله چهارم مربوط به ساقه دهی گندم دیم است، بنابراین باید از کود ازته به شکل خالص، کودهای حاوی ریزمغذی به‌صورت محلول‌پاشی و همچنین از کودهای قابل‌حل با پتاسیم به شکل آبیاری استفاده کنید