نیوکاسل بیماری کشنده و خطرناکی است. این بیماری در بین پرندگان شیوع دارد. منشا این بیماری ویروسی است. بنابراین یک بیماری واگیردار محسوب میشود. این بیماری بهراحتی از پرنده بیمار به پرنده سالم انتقال مییابد. بیماری نیوکاسل از بیماریهای مشترک بین انسان و پرندگان محسوب میشود. البته در انسان شدت بسیار کمی دارد. و قابل درمان است. شدت این بیماری ممکن است ضعیف، متوسط یا شدید باشد که با توجه به این موضوع، علائم مختلفی دارد. نیوکاسل در مرغ عشق باعث عفونت دستگاه تنفس میشود که سرفه و خسخسهای مداوم از علائم اولیه آن است. به همین علت در مورد درمان نیوکاسل مرغ عشق و راهکار های جلوگیری از آن مواردی بیان شده که در ادامه مطلب را بیشتر به آن میپردازیم.
تاریخچه این بیماری
این بیماری برای اولین بار در سال 1926 در جاوه اندونزی و شهر نیوکاسل گزارش شده است. در نیوکاسل اقدامات موثری مانند کشتار پرندگان ناقل و از بین بردن پرندگان مشکوک به بیماری انجام شد. نتیجه آن کنترل بیماری بود. در اندونزی اقداماتی که برای کنترل این بیماری انجام شد کافی نبود. و میتوان این شهر را منشا گسترش بیماری نیوکاسل در جهان دانست. در ایران همزمان با ورود جوجه یک روزه این بیماری نیز شیوع پیدا کرد و در سالهای اخیر با گسترش صنعت مرغداری افزایش قابل ملاحظهای داشته است.
متاسفانه درمان نیوکاسل مرغ عشق، مانند سایر بیماری های نیوکاسل در پرندگان، درمان دارویی ندارد. و گاهی تا صد در صد باعث مرگ و میر پرندگان مبتلا خواهد شد. بنابراین لازم است با علائم این بیماری، نکات لازم برای پیشگیری و اقدامات درمانی لازم برای آن آشنا باشید تا به موقع بتوانید اقدامات لازم را انجام دهید.
عامل بیماری نیوکاسل مرغ عشق
عامل بیماری نیوکاسل ویروس پامیکزو ویروس است. که مزوژنیک، ولوژنیک و لنتوژنتیک سه سویه آن به شمار میروند. این ویروس میتواند جنین موجود در تخم را درگیر کند. و باعث مرگ آن شود. لاشه پرنده نیز میتواند این ویروس را انتقال دهد. دوره نقاهت این بیماری شش هفته است. و پس از این مدت در فضولات و اعضای درونی پرنده ویروسی مشاهده نشده است. منشا این بیماری ترشحات و مخاط چشم پرندگان مبتلا است و بهراحتی به پرندگان دیگر منقل میشود.
این ویروس به گرما حساس است. و در دمای بالا از بین میرود. آزمایشهای بالینی نشان داده است این ویروس در دمای 56 درجه سانتیگراد در سه ساعت و در دمای 60 درجه سانتیگراد در عرض سی دقیقه از بین میرود. ویروس نیوکاسل در دمای محیط و در ادرار و مدفوع به خوبی رشد میکند. و ویروس این بیماری طول عمر زیادی دارد. در مقابل در محیطهایی با ph اسیدی و در برخورد با مواد ضدعفونی کننده مانند اتر، فرمالین و فنل طول عمر ویروس کم شده و به سرعت از بین میرود.
علائم نیوکاسل مرغ عشق
جوجهها و پرندههای جوان نسبت به این بیماری حساستر هستند. و علائم شدیدتری از خود نشان میدهند. از نشانههای بیماری نیوکاسل میتوان به تنفس نامنظم یا باز ماندن دهان، سرفه و خرخر، بیتحرکی، کاهش اشتها، تشنگی شدید، فلج شدن به صورت کامل یا نسبی، چرخیدن به دور خود، لرزش عضلات و معلق زدن اشاره کرد.
این بیماری علاوه بر تنفس، دستگاه عصبی را نیز درگیر میکند. و باعث ناهنجاری، کاهش تخم، اسهال سبز، افسردگی و گیجی پرنده میشود. همانطور که گفتیم این بیماری در انسانها نیز دیده میشود، گرچه خفیف است و علائمی مانند آبریزش چشم، سرگیجه و بیخوابی دارد.
راههای انتقال بیماری نیوکاسل
تحقیقات نشان داده است این بیماری از طریق هوا و تنفس منتقل نمیشود، بلکه راه انتقال آن از طریق تماس مستقیم با ترشحات آلوده به ویروس است. ترشحات چشم و مدفوع پرنده مبتلا از مهمترین عوامل انتقال ویروس این بیماری محسوب میشوند. آب و غذا و ظروفی که پرنده مبتلا از آنها استفاده کرده است نیز عامل انتشار بیماری است. و باید از سایر پرندگان جدا شود. بسیاری از پرندگان وحشی ناقل بیماری نیوکاسل هستند به عبارتی دیگر میتوان گفت ویروس این بیماری بخشی از تکامل خود را در بدن این پرندهها انجام میدهد.
دوره کمون این بیماری 4 تا 6 روز است. و لازم است پرندگان مشکوک ده الی چهارده روز قرنطینه شوند. معمولا شش هفته پس از بهبود، ویروسی در بدن پرنده مبتلا مشاهده نمیشود اما در مواردی تا یک سال پس از بهبود نیز در مدفوع پرنده مبتلا ویروس این بیماری مشاهده شده است.
پیشگیری و کنترل نیوکاسل مرغ عشق
نیوکاسل بیماری خطرناکی است و از آن جایی که درمان خاصی ندارد بهتر است اقدامات لازم برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری انجام گیرد. رعایت نکات بهداشتی از مهمترین عوامل موثر در پیشگیری از این بیماری محسوب میشود. قفس مرغ عشق را همیشه تمیز نگه دارید و دقت کنید که غذا یا آب آلوده یا کهنه در قفس باقی نماند. این بیماری بهراحتی قابل انتقال است بنابراین از قرار دادن پرندگان دیگر در قفس جدا خودداری کنید. غذای مرغ عشق را از فروشگاههای معتبر بخرید و از مصرف غذاهای ناشناخته و غیر مطمئن پرهیز کنید.
مهمترین مسئله در پیشگیری از نیوکاسل در مرغ عشق واکسینه کردن آن است. در بسیاری از کشورها در صورت ابتلا و عدم بهبود پرندگان گله به این بیماری، آنها را از بین میبرند تا زنجیره انتقال بیماری قطع شود.
درمان بیماری نیوکاسل در مرغ عشق
شدت بیماری با توجه به سن پرنده، جثه آن و نوع ویروس متغیر است. ویروس بیماری نیوکاسل سه سویه دارد و از طریق غذای آلوده منتقل میشود. به دلیل ویروسی بودن این بیماری، درمان دارویی خاصی برای آن وجود ندارد و اقدامات درمانی شامل واکسنهای پیشگیری و روش حمایتی میشود.
برای پیشگیری از بیماری نیوکاسل، پرندگان باید واکسینه شوند. واکسن این بیماری مدلهای مختلفی دارد که در ادامه به آنها اشاره میشود.
- واکسن روغنی غیر فعال mpv1 از شرکت هارکر (نام تجاری: پارامیکسو 1)
- واکسن روغنی غیر فعال nobi-vac از شرکت inter vet
- واکسن غیر روغنی و غیر فعال Columo-vac از شرکت سالیسبوری
- واکسن زنده هنچر B1 که از راه چشم استعمال میشود. این واکسن زمان ایمنی کوتاهی دارد و هر سه ماه باید تکرار شود.
- واکسن روغنی نیوکاسل RazPassol101 از شرکت سرمسازی رازی که به صورت تزریق عضلانی استعمال میشود.
این واکسنها از ترکیب میکروب ضعیف شده، سم یا آنتی ژن میکروب ساخته شدهاند و قدرت بیماریزایی ندارند. پس از تزریق واکسن، سیستم دفاعی شروع به دفاع از بدن میکند و گلبولهای سفید ترشح پادتن را آغاز میکنند. این پادتنها تا چند ماه در بدن پرندگان واکسینه شده باقی میمانند و ایمنی اکتسابی نسبت به بیماری نیوکاسل ایجاد میکنند. باید دقت کنید زمان واکسن زدن از یک ماهگی جوجهها شروع میشود و ماهیانه یک مرتبه (یا هر دو ماه یک مرتبه به تشخیص دامپزشک) باید زده شود. اگر مرغ شما به نیوکاسل مبتلا است از واکسن زدن آن خودداری کنید.
سخن نهایی
در پایان باید گفت ویروس این بیماری در برابر pH اسیدی از بین میرود و به اتر نیز حساسیت دارد. اگر مرغ عشق شما به این بیماری مبتلا شده است حتما قفس آن را بشویید و ضدعفونی کنید و تا یک ماه پرنده دیگری داخل آن قرار ندهید. همچنین اگر پرنده شما از دنیا رفته است آن را داخل گودالی بیندازید و روی آن را با آهک بپوشانید. در پایان پیشنهاد می کنیم که مقالات زیر را نیز مطالعه فرمایید :