پرورش دستی پرندگان خانگی یا پرورش توسط والدین؛ کدام بهتر است؟

پرندگان، مانند هر حیوان دیگری، به توجه والدین خود برای رشد و پرورش نیاز دارند. اما دلایل بسیاری منجر به این شد تا روند پرورش دستی آنها در دهه 1980 آغاز شود. بر این اساس پرورش دهندگان، هزاران پرنده را از زیستگاه خود برداشتند و خود آنها را تغذیه کردند. در اکثر کشورها، پرورش دستی پرندگان خانگی به این دلیل انجام گرفت که والدین آنها رام نبودند و پرورش دهندگان می ترسیدند که نتوانند جوجه ها را در اسارت پرورش دهند. اما ایا این کار روش مناسبی برای پرورش جوجه‌ها بود؟ برای پاسخ این سوال، در ادامه این مطلب از دانه مارکت همراه ما باشید.

روش های پرورش جوجه های پرندگان خانگی

به طور کلی سه روش برای پرورش جوجه ها وجود دارد:

• توسط والدین

• به وسیله انسان

• توسط والدین و انسان ها به صورت مشترک

در این میان جالب است بدانید که پرورش دستی پرندگان خانگی، به عنوان یک روش پذیرفته، بیش از 40 سال است که توسط پرورش دهندگان، خریداران و برخی از دامپزشکان انجام می‌شود. اما این روش مزایا و معایب خاص خود را دارد. به عنوان مثال دو دلیل برای پرورش جوجه‌ها به صورت دستی وجود دارد: اولی حفظ گونه‌ای است که به دلیل تخریب زیستگاه در خطر انقراض است. بنابراین پرورش دهندگانِ این گونه، می‌ترسند که والدین به جوجه ها آسیب برسانند یا به خوبی به آنها غذا ندهند و به همین خاطر خود به جوجه‌ها غذا می‌دهند.

دلیل دوم جلوگیری از آسیب دیدن تخم‌ها و یا جوجه‌ها توسط والدین است. والدینی که سابقه آسیب به تخم‌ یا حمله به جوجه‌های خود را دارند. به عبارت دیگر بهتر است این جوجه ها دستی پرورش داده شوند.

تکنیک های پرورش دستی پرندگان خانگی

اکثر پرندگان خانگی که امروزه در بازار حیوانات خانگی به فروش رسیده یا واگذار می‌شوند، با دست بزرگ شده اند. پرورش دهندگان این جوجه ها را در سنین بسیار پایین و در مراحل اولیه رشد، از والدین گرفته و پرورش داده‌اند و یا اینکه تخم ها را از لانه بیرون آورده و به طور مصنوعی جوجه کشی کرده‌اند. پس از آن، جوجه ها توسط انسان بزرگ می‌شوند و با شیر خشک تغذیه می‌شوند.

جوجه‌هایی که با دست بزرگ می‌شوند، اغلب به صورت تکی در محل مناسبی نگهداری شده و تا زمانی که دان خور شوند، با دست تغذیه می‌شوند. گفتنی است در طبیعت، والدینی که جوجه‌هایشان شکار شده‌ یا در تخم مرده‌اند، معمولاً چرخه تولید مثل را دوباره آغاز می‌کنند. در مورد پرندگان اسیر نیز همین اتفاق می‌افتد. از این رو متاسفانه برخی از پرورش دهندگان با برداشتن جوجه‌ها از لانه، والدین را مجبور می‌کنند تا در طول سال، چندین کلاچ بگذارند و در نتیجه جوجه‌های بیشتری به دنیا بیاورند.

برآورده کردن نیازهای جوجه با دست بزرگ شده

اگر پرورش دهنده چاره ای جز پرورش دستی جوجه‌ها نداشته باشد، باید تمام تلاش خود را برای رفع نیازهای فیزیولوژیکی، رفتاری و عاطفی پرنده در طی هر مرحله از رشد به کار گیرد. در این روش می‌توان گروه‌هایی را از جوجه‌ها تشکیل داد که البته باید شامل پرندگانی با سن و گونه مشابه باشد. با این حال، در برخی مواقع گونه‌های مختلط و محیط‌هایی با سن مخلوط نیز ممکن است نتایج خوبی را به همراه داشته باشد. چرا که پرندگان جوان به دنبال لمس کردن، راحت خوابیدن، بازی با دیگران و کنجکاوی در مورد آنها هستند و این می‌تواند روش مناسبی برای بزرگ کردن آنها باشد.

با همه اینها تحقیقات نشان داده است که پرورش دستی پرندگان خانگی برای جوجه ها و والدین آنها مفید نیست. از این رو باید پرورش دهندگان را تشویق کرد که پرورش دستی جوجه های خود را با پرورش والدین جایگزین کنند یا حداقل از روش فرزندپروری مشترک استفاده کنند. به این ترتیب، پرندگان اجازه خواهند داشت تا چندین هفته پس از دان خور شدن در لانه خود باشند. آنها همچنین می‌توانند با سایر پرندگان معاشرت کرده و در کنار آنها رشد کنند.

مشکلات جوجه‌های دست پرور

همانطور که گفتیم پرورش دستی پرندگان خاگی مضراتی نیز دارد به همین دلیل بسیاری از جوجه هایی که به این روش پرورش پیدا کرده بودند:

• از آنجایی که از والدین خود مصونیت دریافت نکرده بودند، بیمار شدند.
• قبل از اینکه فرصتی برای بلوغ پیدا کنند، به دلیل استفاده از روش های ضعیف و تغذیه نامناسب مردند.
• توجه عاطفی لازم را دریافت نکردند، به طوری که نمی‌توانستند تا آخر عمر از انسان جدا باشند. بنابراین رفتارهای عصبی مثل جیغ زدن، پر کردن و خودزنی را از خود نشان می‌دادند.
• آنها رشد اجتماعی کوتاه‌تری را تجربه کردند، زیرا از پرندگان دیگر می‌ترسیدند و نمی‌دانستند چگونه باید با پرندگان دیگر ارتباط برقرار کنند، یا وقتی تنها می‌مانند چطور خود را سرگرم کنند.

عوارض پرورش دستی پرندگان خانگی

هنگامی که پرندگان به سن چند هفتگی می‌رسند، چه آماده باشند و چه نباشند، والدین دیگر آنها را تغذیه نمی‌کنند و به عبارت دیگر از شیر گرفته می‌شوند. اما وقتی انسان آنها را پرورش می‌دهد این انسان است که تصمیم می‌گیرد که چه زمانی جوجه ها را از لانه خارج کند، چه زمانی و چگونه تخم ها را جوجه کشی کند و چه زمانی به آنها دان پرنده، میوه و سبزیجات بدهد. پس این تعریفی که توسط انسان ساخته شده، بسیار متفاوتتر از تعریفی است که در طبیعت یا در موقعیت‌های پرورشی توسط والدین رخ می‌دهد.

از آنجایی که از شیر گرفتنِ اجباری پرندگانی که با دست بزرگ شده اند، از نظر فیزیکی برای جوجه ها مضر است، جوجه‌هایی که با دست پرورش می‌یابند، اغلب در دو هفتگی به یک پرنده کامل تبدیل می‌شوند. بالهای این پرندگان چون قبل از ایجاد مهارت های پروازی کافی، کوتاه می‌شود، کنترل لازم را در پریدن و پرواز ندارد. این کار همچنین اغلب منجر به آسیب به بال ها، ناتوانی در پرواز مجدد، سقوط به زمین و آسیب به شکم پرنده می‌شود. علاوه بر اینها این پرندگان اساساً در انزوا بزرگ شده اند و فقط انسان‌ها را دیده‌اند که منبع غذایی فراهم می‌کنند. از این رو کمترین میزان معاشرت را با پرندگان دیگر دارند.

مسائل رفتاری مرتبط با جوجه های پرورش یافته با دست

1. مقایسه رشد عاطفی و اجتماعی بین پرندگان دست پرور و پرورش ‌یافته توسط والدین

طوطی ها یک گونه بسیار اجتماعی هستند و رشد بصری، لامسه و شنوایی آنها تا حد زیادی تحت تاثیر تعامل با والدین و خواهر و برادر است. از این رو پرندگانی که با دست پرورش می‌یابند، انسان را بخشی از گله می‌دانند. این بدان معناست که طوطی ها به دست گرفتن و تماس فیزیکی با مردم عادت می‌کنند. اما عدم مشارکت و تعامل با والدین و سایر پرندگان از گونه خود، می‌تواند به شدت بر رشد عاطفی و اجتماعی پرنده در اسارت تأثیر بگذارد و منجر به بروز رفتارهای غیرعادی در آنها شود.

2. روابط اجتماعی

پرورش دستی پرندگان خانگی ممکن است موجب اختلال در روابط اجتماعی آنها شود. از این رو طوطی‌هایی که با دست پرورش می‌یابند، اغلب تمایل بیشتری به تماس اجتماعی با انسان‌ها نسبت به سایر پرندگان دارند. در مقابل جوجه‌های پرورش ‌یافته توسط والدین معمولاً در دراز مدت، سلامت روانی قوی‌تری دارند و از آن تعاملات اولیه حیاتی بین والدین و جوجه نیز برخوردارند.

مقایسه نرخ رشد بین جوجه های دست پرورده و بزرگ شده توسط والدین

برای پرورش دستی پرندگان خانگی، پرورش دهندگان تخم ها را در انکوباتور قرار می‌دهند یا آنها را از لانه خارج کرده و بلافاصله پس از جوجه ریزی، جوجه‌ها را از والدین جدا می‌کنند. این امر مراقبت غریزی والدین را مختل می‌کند و برای آنها و جوجه ها بسیار استرس زا است. به همین خاطر اختلالاتی در رشد رفتاری و فیزیولوژیکی طبیعی پرنده رخ می‌دهد. در همین راستا مطالعه ای که در مورد تفاوت نرخ رشد بین جوجه های پرورش یافته با دست و جوجه های بزرگ شده توسط والدین انجام شده نیز، نرخ رشد آهسته تری را در جوجه های پرورش یافته با دست نشان می‌دهد.

تفاوت های آوازی بین پرندگان دستی و پرورش یافته توسط والدین

مطالعات صورت گرفته حاکی از آن است که پرندگانی که با دست بزرگ شده اند و پرندگانی که توسط والدین بزرگ شده اند، در توانایی هایشان برای یادگیری صداهای معمولی انسان و گونه خود، متفاوت هستند. این تفاوت ها هم در میزان و هم در سرعت یادگیری آنها است. به این ترتیب که پرندگانی که با دست پرورش می‌یابند، در سنین پایین‌تر از پرندگانی که توسط والدین بزرگ شده بودند، می‌توانستند سخنان انسان را تقلید کنند. با این حال، آنها قادر به تولید صداهای معمولی گونه‌ خود نبودند.

مقایسه رشد جسمانی و آسیب

به طور کلی پرندگانی که توسط والدین بزرگ شده اند، مزایای فیزیکی بیشتری دارند. مثلاً حرکت محدود گروهی از جوجه ها در داخل جعبه لانه، پشتیبانی لازم را برای رشد صحیح اسکلت آپاندیکول آنها فراهم می‌کند. اما جوجه هایی که به طور جداگانه در انکوباتورها بزرگ می‌شوند، فاقد حمایت لانه و خواهر و برادرشان هستند و اغلب در اطراف حرکت می‌کنند. این جابجایی بیش از حد به اطراف، به شکل قابل توجهی موجب بیشتر شدن احتمالِ تغییر شکل‌های استخوانی و استئودیستروفی پرنده می‌شود.

بیماری ها و شرایط جسمی ناشی از تغذیه نادرست با دست

1. عفونت های باکتریایی

جوجه های چند روزه در برابر عفونت های باکتریایی حساس هستند. چرا که سیستم ایمنی آنها به طور کامل توسعه نیافته است. از این رو تغذیه بیش از حد و دمای نامناسب تغذیه می‌تواند منجر به رشد بیش از حد باکتری در بدن آنها شود.

2. بیماری های ناشی از سوء تغذیه

اسیدهای آمینه و پروتئین ها اجزای سازنده زندگی هستند. آنها ترکیبات آلی هستند که برای تشکیل پروتئین ترکیب می‌شوند و پروتئین قبل از جذب توسط روده، به اسیدهای آمینه جزء تجزیه می‌شود. اسیدهای آمینه برای سلامتی مطلوب مورد نیاز هستند، اما بدن نمی‌تواند آنها را سنتز کند. بنابراین آنها باید در غذاها یا مکمل ها ارائه شوند. متاسفانه اکثر مخلوط های غذایی پرورش دستی پرندگان خانگی، فاقد مقادیر کافی آمینو اسیدهای گوگرد (متیونین و سیستئین) هستند.

3. راشیتیسم

بدون Ca/D3 کافی، کلسیم کافی برای سفت شدن استخوان های پرنده در حال رشد وجود ندارد. این امر عمدتاً در پرندگانی که با دست پرورش می‌یابند و مصرف مواد معدنی آنها نامتعادل است، رخ می‌دهد و به آن “سندرم استخوان لاستیکی” می‌گویند.

4. لیپیدوز کبدی

لیپیدوز کبدی یا بیماری کبد چرب ناشی از غذاهای پرچرب، کمبود ویتامین B و چاقی است. این یک بیماری آهسته، مداوم و پیشرونده است که در آن بافت کبد با چربی جایگزین می‌شود. پس پرندگان جوانی که با دست تغذیه می‌شوند و تمایل به کم تحرکی دارند، هر کالری اضافی که دریافت کنند، در نهایت به عنوان چربی در کبدشان ذخیره می‌شود.

پرورش مشترک با والدین؛ ایده‌ال ترین روش برای پرورش جوجه ها

در اینجا با بررسی بهترین روش پرورش پرندگان خانگی، مقاله را به پایان می‌رسانیم:

در حال حاضر بسیاری از دامپزشکان، پرورش دهندگان را تشویق می‌کنند تا به چای پرورش دستی پرندگان خانگی، به والدین اجازه دهند به جوجه‌های خود غذا بدهند و آنها را بعد از، از شیر گرفتن بزرگ کنند. به این ترتیب انسان‌ها می‌توانند در مراقبت کمک کنند و با ادامه رسیدگی به جوجه‌ها، با انها تعامل داشته باشند. در این روش والدین قادر به انجام مسئولیت های غریزی تولید مثل خود هستند و می‌توانند به جوجه‌های خود غذا بدهند و از آنها مراقبت کنند تا به پرندگانی سالم و بالغ تبدیل شوند. پرورش دهندگان نیز در نهایت می‌توانند با استفاده از روش‌های « رام کردن پرندگان خانگی در 15 مرحله » پرندگان خود را دست آموز کنند.

به همین دلیل امروزه بسیاری از پرورش‌دهندگان به والدین اجازه می‌دهند، جوجه‌های خود را جوجه‌کشی کرده و آنها را پرورش دهند. تعامل انسان با این جوجه ها ممکن است زمانی که جوجه ها حدود دو هفته سن دارند، آغاز شود. اما پرندگان جوان از طریق تعاملات مختصر روزانه، به رفتار انسان عادت می‌کنند. در حالی که هنوز می‌توانند از تعامل با والدین و خواهر و برادر خود نیز بهره‌مند شوند. بر این اساس روش فرزندپروری مشترک در تولید جوجه‌هایی که کمتر به استرس واکنش نشان می‌دهند و هم برای انسان‌ها و هم برای طوطی‌ها اجتماعی هستند، موفق به نظر می‌رسد. علاوه بر این، این روش شانس این را که جوجه ها پس از بالغ شدن، رفتارهای تولید مثلی طبیعی را از خود نشان دهند نیز، افزایش می‌دهد.