نوک خنجری؛ پرنده ای ساحلی با منقاری منحنی شکل و بلند

نوک خنجری یا آووست آمریکایی یک گونه بزرگ از خانواده Recurvirostridae است. این پرنده بیشتر وقت خود را در آب های کم عمق یا روی زمین های گلی به جستجوی غذا می‌پردازد و اغلب هنگام جستجوی سخت پوستان و حشرات، با صورت خود آب را به این طرف و آن طرف جارو می‌کند. اما ایا رژیم غذایی این پرنده محدود به شکار سخت پوستان است؟ در ادامه این مطلب از دانه مارکت ضمن پاسخ به این سوال، با این پرنده خاص بیشتر آشنا می‌شویم.

نوک خنجری چگونه پرنده‌ای است؟

این پرنده بیشتر با رنگ خاص سیاه و سفید بالها، پاهای آبی رنگ و منقار عجیبش شناسایی می‌شود. بالهای سفید این پرنده حاشیه سیاه رنگی دارد که این رنگ سیاه روی دم، گردن و سر پرنده نیز دیده می‌شود. نوک پرنده نیز باریک، سیاه رنگ و دراز است. اما نکته قابل توجه در آن، شکل خنجری منقار و انحنای عجیب رو به بالای آن است.

زیستگاه و محل سکونت

معمولاً یک دسته از نوک خنجری ها در اطراف مناطق جزر و مدی و سواحل دریاچه ها، به ویژه در فضاهای باز گسترده در غرب، یافت می‌شوند. این پرندگان اغلب با خم شدن به جلو تغذیه می‌کنند. به این ترتیب که نوک منقارشان را کمی از هم باز می‌کنند تا مواد غذایی کوچکی را که درست زیر سطح آب هستند، فیلتر کنند. یک گله از این پرندگان، گاهی اوقات به این طریق با هم تغذیه می‌کند و در حالی که سر خود را با ریتم از این طرف به طرف دیگر می‌چرخانند، به جلو می‌روند.

آووست آمریکایی در غرب آمریکای شمالی و در سواحل اقیانوس اطلس تولید مثل می‌کند. این پرنده زمستان خود را در مناطق ساحلی کالیفرنیا، فلوریدا، جنوب تگزاس، لوئیزیانا و گواتمالا می‌گذراند. این گونه بیشتر در آب های شیرین و شور که کم عمق است، در برکه ها و سواحل دریاچه ها رایج است. اووست همچنین در باتلاق های آب شیرین، گل و لای و تالاب ها، و جزایر (ساحلی یا خلیج)، و مناطق جزر و مدی نیز یافت می‌شود.

رژیم غذایی و تغذیه؛ نوک خنجری ها چه می‌خورند؟

این پرنده همه چیزخوار است و از حیوانات آبزی از جمله حشرات و دیگر سخت پوستان و همینطور گیاهان آبزی و دانه های سطح باتلاق ها و برکه ها تغذیه می‌کند. رژیم غذایی او همچنین شامل بسیاری از لاروها و حشرات آبزی است. البته در دریاچه های غربی آنها ممکن است به شدت از میگو و مگس‌ها نیز تغذیه کنند. همانطور که گفتیم این پرندگان در داخل آب اغلب سرشان را از این طرف به طرف دیگر جارو می‌کنند و با نوک منقار رو به بالای خود که به سختی در آب کم عمق فرو می‌رود و با لمس کردن، غذا را پیدا می‌کنند.

علاوه بر این آنها به صورت بصری، با چیدن اقلام از سطح آب یا گل و یا فرو بردن سر در آب نیز غذای خود را پیدا می‌کنند و گاهی اوقات حشرات پرنده را هنگام عبور می‌ربایند. (برای آشنایی با پرنده دیگری که با منقار عجیب خود معرفی می‌شود، می‌توانید مقاله دیگر ما را با عنوان « با پرنده نوک انبری، این پرنده بزرگ ساحلی آشنا شوید » در وبلاگ دانه مارکت بخوانید.)

لانه سازی در اووست های آمریکایی

این پرنده به طور معمول در مستعمراتی مثل گل و لای شل لانه می‌سازد و اگر شکارچیان با پای پیاده به یک مستعمره نزدیک شوند، پرندگان بالغ ممکن است نمایشی را برای حواس پرتی آنها انجام دهند. برای اینکار آنها، در حالت خمیده با هر دو بال باز به اطراف می‌دوند و اگر تخم‌ها یا جوجه‌ها مستقیماً در معرض خطر باشند، نوک خنجری‌های بالغ ممکن است مستقیماً به سمت مهاجم پرواز کنند و با صدای بلند او را بترسانند.
اما به طور کلی لانه توسط هر دو جنس ساخته می‌شود و ممکن است یک خراش ساده در خاک، یا یک خراش پوشیده شده با سنگریزه و سایر زباله ها، یا تپه ای باشد که ارتفاع آن به بیش از یک فوت می‌رسد.

تولید مثل و پرورش جوجه‌ها

نوک خنجری‌ها تک همسر هستند و هر دو جفت در نمایش‌های پیچیده خواستگاری شرکت می‌کنند که شامل حالت‌های مختلف خم شدن و تعظیم، هم در داخل و هم بیرون آب، رقصیدن با بال‌های باز و تاب خوردن پهلو به پهلو است. تولید مثل این گونه بین ماه‌های آوریل و ژوئن انجام می‌شود. به این ترتیب که زوج لانه خود را در یک منطقه مرطوب روی زمین می‌سازند و اگر آب بالا بیاید، چوب ها، پرها و علف های هرز را به ساختار آن اضافه می‌کنند تا مطمئن شوند که تخم ها بالاتر از سطح آب هستند.

سپس ماده 3 تا 4 تخم به رنگ زیتونی با لکه های تیره می‌گذارد. جوجه کشی به مدت 22 تا 24 روز و توسط هر دو والدین انجام می‌شود. بر این اساس ماده در شب جوجه کشی می‌کند و در روز نیز هر دو جنس، به نوبت این وظیفه را بر عهده می‌گیرند. جوجه ها هنگام خروج از تخم، زودرس هستند و چند ساعت بعد بسیار فعال می‌شوند. آنها می‌توانند خودشان غذا بخورند و شنا کنند. با این حال مدتی را پیش والدین خود می‌مانند و حدود 28 تا 35 روزگی لانه را ترک می‌کنند.

عادات و سبک زندگی

نوک خنجری‌ها گونه ای مهاجر هستند که آشیانه های استعماری دارند و گروه های اجتماعی را تشکیل می‌دهند. در خارج از فصل تولید مثل، این پرندگان ممکن است در دسته های چند صد نفری جمع شوند و در گروه های متراکم تغذیه کنند. آنها با کاوشگری تغذیه می‌کنند و به دنبال حشرات آبزی می‌گردند. این پرندگان، سرزمینی هستند و برای ایجاد یک قلمرو و دفاع از آن در نمایش هایی شرکت می‌کنند.

جمعیت و تهدیدهای جمعیتی

تعداد کل آووست آمریکایی حدود 450000 پرنده است. در حال حاضر این گونه در فهرست قرمز IUCN به عنوان کمترین نگرانی (LC) طبقه بندی شده است و تعداد آن امروزه ثابت است. با این حال تهدید اصلی این گونه، تخریب و از بین رفتن زیستگاه است. لانه آنها ممکن است توسط گاوها له شده و یا با آلودگی و سیل آسیب ببیند. علاوه بر این، اندازه کوچک جمعیت مولد، این پرندگان را در معرض تهدید تغییرات تصادفی محیطی و آب و هوایی قرار می‌دهد.

حقایق جالب در خصوص نوک خنجری ها

در این بخش با بررسی برخی حقایق جالب در خصوص این پرنده، مقاله را به پایان می‌رسانیم:

• آووست آمریکایی به دلیل رنگ خاکستری مایل به آبی در پاهایش با نام رایج “ساقه آبی” نیز شناخته می‌شود.
• یک نوک خنجری ممکن است یک تا چهار تخم خود را در لانه پرنده دیگری بگذارد تا توسط این مادر جایگزین جوجه کشی شود.
• آووست‌ها گاهی اوقات دسته‌های مخلوطی از تخم‌ها را که متعلق به خودشان است همراه تخم‌ پرندگان دیگری مثل درناهای معمولی جوجه کشی می‌کنند. آنها این جوجه ها را طوری پرورش می‌دهند که انگار مال خودشان هستند. (برای آشنایی بیشتر با این پرندگان می‌توانید مقاله « درنای معمولی، پرنده ای که پوست اندازی می‌کند!» را در وبلاگ ما بخوانید.)
• نوک منحنی شکل و بلند این پرنده مانند اکثر پرندگان ساحلی، به لمس بسیار حساس است که این ویژگی به شناسایی بی مهرگان در گل به او کمک می‌کند.