کمبود ویتامین e در طیور – درمان کمبود ویتامین e پرندگان

با کمبود ویتامین e در طیور چه کنیم ؟

پرندگان مختلف مخصوصا پرندگان زینتی همانند انسان‌ها و سایر جانداران به ویتامین‌ها و املاح اساسی نیاز دارند. این ویتامین‌ها از طریق تغذیه سالم و جیره غذایی مناسب برای پرندگان تامین می‌شود. در صورتی پرنده‌ای با کمبود آن‌ها روبرو شوند مشکلات جسمی مختلفی برای آن‌ها پیش می‌آید که باید با داروهای مختلف درمان شوند. یکی از این ویتامین‌های ضروری، ویتامین e پرندگان است. در ادامه با نشانه‌های کمبود ویتامین e در طیور و روش‌های مناسب برای درمان آن‌ها آشنا می‌شویم.

روغن های گیاهی و ویتامین ای

ویتامین E به مقدار زیاد در روغن‌های گیاهی یافت می‌شود. اگرچه ویتامین E چندین عملکرد مختلف در انسان و حیوان دارد، اما عملکرد اصلی آن محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب اکسیداتیو است. از زمان کشف آن، چندین مطالعه انجام شده است که کمبود ویتامین E باعث اختلال در باروری در انسان و حیوانات می‌شود. با این حال، اثرات کمبود ویتامین E یا مکمل آن در باروری حیوانات مزرعه، به ویژه در طیور، کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. بنابراین، برای درک نقش مفید ویتامین E در باروری بررسی‌های جامعی از اثرات ویتامین E در رژیم غذایی بر باروری گونه‌های طیور انجام شده است. بر اساس مشاهدات بررسی شده مشخص شده است که مقدار متوسطی از ویتامین E در رژیم غذایی طیور به طور قابل توجهی بر کیفیت اسپرم در پرندگان نر و کیفیت تخم مرغ در پرندگان ماده از طریق کاهش پراکسیداسیون لیپید تاثیر می‌گذارند.

ویتامین E کافی در رژیم غذایی برای سلامتی و طول عمر پرندگان ضروری است. ویتامین E عضوی از گروه ویتامین‌های محلول در چربی است. این ویتامین مخلوطی از چندین ترکیب مرتبط تولید شده توسط گیاهان است که به توکوفرول معروف است.

متابولیسم ویتامین e

ویتامین E به عنوان موثرترین آنتی اکسیدان محلول در چربی شناخته و پذیرفته شده و از غشای سلولی در برابر حمله رادیکال‌های پراکسید لیپید محافظت می‌کند. این ماده به طور فعال در روده جذب می‌شود. جذب آن به عوامل مختلفی بستگی دارد اما به طور متوسط به میزان 42٪ می‌رسد.

ویتامین E در میسل‌های لیپیدی صفراوی ذخیره می‌شود و از طریق مسیر لنفاوی به کبد منتقل می‌شود و در آنجا به صورت موقت ذخیره می‌شود. ویتامین E به روش وابسته به دوز، در غشای سلولی و زیر سلول (میتوکندری، میکروزوم)، که غنی از اسیدهای چرب است، رسوب می کند و بنابراین به بخشی جدایی ناپذیر از این عناصر ساختاری تبدیل می‌شود. این ویتامین به طور موثر بر سیالیت، یکپارچگی ساختاری و ساختار بدن تأثیر می‌گذارد. بیشترین میزان ویتامین e در کبد ذخیره می‌شود.

اهمیت ویتامین e برای طیور

ویتامین E برای رشد و تولید مثل طیور مورد نیاز است، به حفظ یکپارچگی بافت ساختاری بدن آن‌ها کمک می‌کند، از توسعه سیستم عصبی پشتیبانی می‌کند و به مقاومت در برابر بیماری کمک می‌کند. علاوه بر این، ارزش غذایی گوشت و تخم مرغ را افزایش می‌دهد.

ویتامین E به شکل طبیعی در بخش چربی مواد تشکیل دهنده خوراک وجود دارد، البته این ویتامین در برابر اکسیداسیون حساس است. ویتامین E توسط مرغ و خوک قابل تولید نیست و باید از طریق رژیم غذایی آنها مصرف شود. شکل تجاری ویتامین E برای مکمل‌های خوراک دام وجود دارد که می‌توانید با ی توجه به نوع و ویژگی‌های پرنده مورد نظر خود خریداری کنید.

یک آنتی آکسیدان بیولوژیکی

این ویتامین یک آنتی اکسیدان بیولوژیکی است که به دلیل توانایی خنثی سازی رادیکال‌های آزاد و کاهش پراکسیداسیون لیپید در عضلات پلاسما و اسکلت می‌تواند به بهبود رشد، عملکرد فیزیولوژیکی و ایمنی در جوجه‌های گوشتی کمک کند. این ویتامین برای مدت بسیار کوتاهی در بدن طیور ذخیره می‌شود. به همین دلیل باید به صورت مداوم با استفاده از مکمل‌ها و مواد غذایی تامین شود تا با کمبود آن مواجه نشوند.

کمبود ویتامین e در طیور مشکلات جدی برای پرنده به وجود می‌آورد. به عنوان مثال قدرت تخم گذاری پرندگان بالغ تا حدی کاهش می‌یابد و یا قدرت جوجه آوری کاهش بسیار چشم گیری خواهند داشت. بسیاری از جوجه‌هایی که با این شرایط متولد می‌شوند متاسفانه در روز چهارم از بین می‌روند.

ویتامین E کافی نیز برای حفظ قدرت دفاعی بدن لازم است. مکمل رژیم‌های غذایی طیور با ویتامین E می‌تواند پاسخ ایمنی بدن آنها را افزایش دهد. محققان نشان داده‌اند که ویتامین E توانایی بوقلمون‌ها در مبارزه با عفونت‌های باکتریایی رایج را بهبود می‌بخشد.

علائم و عوارض کمبود ویتامین e در طیور

کمبود این ویتامین در پرندگان بالغ به ندرت دیده می‌شود. همان طور که گفته شد از علائم کمبود ویتامین e در طیور این است که، گاهی اوقات ممکن است میزان تخم گذاری کاهش یابد. بیشتر اوقات این کمبود اصلا دیده نمی‌شود. گاهی نیز میزان باروری و جوجه آوری پرندگان کاهش می‌یابد. مهم‌ترین تاثیری که این کمبود بر پرندگان دارد، انسفالومالاشیا، تراوش آب در زیر پوست پرنده و تحلیل ماهیچه‌های آن‌هاست. برای درمان کمبود ویتامین e در طیور باید از مواد غذایی و مکمل‌های مفید استفاده شود

بیماری انسفالومالاشیا

بیماری انسفالومالاشیا یکی از بیماری‌هایی است که در اثر کمبود ویتامین e در جوجه‌ها به وجود می‌آید. این بیماری دیوانگی جوجه نیز خوانده می‌شود. نشانه‌های این بیماری گیج خوردن، تلو تلو خوردن و عدم تعادل جوجه است. این بیماری باعث می‌شود سلول‌های مغز دچار خونریزی شده و به مرور از بین می‌روند. این بیماری بیشتری آسیب را به سلول‌های مغز و مخچه وارد می‌کند. مصرف ویتامین e باعث می‌شود، یک آنتی اکسیدان قوی وارد بدن شده و باعث خنثی شدن پر اكسیدهای سمی می‌شود. این پرا اکسیدها باعث آسیب به سلول‌های عصبی می‌شوند.

اگر رژیم غذایی دارای ویتامین E بسیار کمی باشد، اگر یک آنتی اکسیدان از بین رفته باشد یا به مقدار کافی وجود نداشته باشد، یا اگر رژیم حاوی مقدار قابل توجهی چربی ناپایدار و اشباع نشده باشد، این بیماری برای جوجه‌ها به وجود می‌آید.

تراوش آب در زیر پوست یا خیز زیر جلدی

کمبود ویتامین e باعث تغییر در ساختار سلول‌ها شده و این تغییر باعث می‌شود مایعات به زیر بافت نفوذ کنند. در درجه اول دیواره های مویرگی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با نفوذ مایعات پوست آن قسمت دچار تورم می‌شود. جوجه‌هایی که کمبود ویتامین e دارند در سن دو هفتگی این علامت بر روی بدنشان ظاهر می‌شود. خیز زیر جلدی گاهی اوقات با خونریزی نیز همراه است.

تحلیل ماهیچه‌ ای

یکی دیگر از علائم کمبود ویتامین e در طیور که در اثر کمبود این ویتامین برای طیور به وجود می‌آید، تحلیل ماهیچه و عضلات آن‌هاست. این مشکل بیشتر اوقات در عضلات سینه و ران آن‌ها به وجود می‌آید. در صورتی که این مشکل در عضلات پای آن‌ها به وجود بیاید باعث عدم تعادل و ناتوانی در حرکت می‌شود. این مشکل در پرندگان بالغ نیز دیده می‌شود. جوجه‌های مبتلا معمولا قادر به ایستادن و راه رفتن نیستند.

جوجه‌ها در 4 تا 5 روز ابتدایی نمی‌توانند ویتامین e را از طریق غذا یا مکمل‌های خوراکی دریافت کنند. آن‌ها این ویتامین را از زرده دریافت می‌کنند. به همین دلیل اگر مرغ مادر با کمبود ویتامین e روبرو باشد، ویتامین مورد نیاز جوجه نیز از طریق زرده تامین نمی‌شود و مشکلات و بیماری‌های مختلفی برای جوجه به وجود می‌آید. این جوجه‌های بسیار ضعیف با عضلات ضعیفی هستند و تعداد زیادی از آن‌ها در بدو تولد و روز‌های ابتدایی از بین می‌رود.

توصیه‌های تغذیه‌ای برای درمان کمبود ویتامین e طیور

سطح ویتامین E توصیه شده در مواد مغذی مورد نیاز طیور بسیار کم است. صرفاً بر اساس افزایش صفات بهره وری جوجه‌های گوشتی و مرغ تخم گذار نه در ارتباط با تقویت ایمنی و سلامتی و رفاه طولانی مدت تعیین می‌شود. بر اساس آخرین مطالعات تحقیقاتی، ویتامین E مورد نیاز برای مرغ‌ها در مراحل مختلف رشد به صورت زیر توصیه شده است.

• سن جوجه IU در کیلوگرم
• جوجه‌های تازه هچ شده (0 – 10 هفته) 50-100
• جوان و در حال رشد (10 تا 20 هفته) 30-35
• مرغ تخمگذار (تخمگذاری فعال) 20-30
• مرغ تولید کننده (20 هفته به بالا) 50-100
• جوجه‌های گوشتی / مرغ‌های نژاد گوشتی (0 تا 18 هفته) 80-100پ
• جوجه‌های گوشتی / مرغ‌های نژاد گوشتی (19 هفته و بالاتر) 100-150

موارد مختلفی برای تامین ویتامین e مورد نیاز طیور وجود دارد. این ویتامین با تغذیه سالم مرغ‌ها تامین می‌شود. مواد مغذی مورد نیاز طیور به دو دسته آب و مواد خشک تقسیم می‌شوند. مواد خشک خو شامل دو دسته مواد معدنی و مواد آلی هستند. یکی از مهم‌ترین بخش‌های مواد آلی، ویتامین‌ها هستند که جایگاه مهمی در سلامت طیور دارند. ویتامین‌ها نیز به دو دسته ویتامین‌های محلول در چربی و محلول در آب تقسیم می‌شوند.

ویتامین e در دسته ویتامین‌های محلول در چربی قرار دارد. همان طور که گفته شد کمبود این ویتامین باعث کاهش رشد، خونریزی سلول‌های مغزی، کاهش تولید تخم مرغ و مرگ و میر جوجه‌ها می‌شود. پس تامین این ویتامین در بازه‌های زمانی و سنین مختلف بسیار مهم است.

بهترین منابع ویتامین e

بهترین منابع غذایی ویتامین E جوانه گندم، روغن جوانه گندم، بادام، یونجه، فندق، بادام زمینی، کره بادام زمینی و غلات کامل است. کمبود ویتامین E در پرندگان با رژیم‌های غذایی مبتنی بر بذر به ندرت دیده می‌شود. ویتامین E به گرما، اکسیژن و انجماد بسیار حساس است.

نیاز غذایی به ویتامین E ارتباط نزدیکی با مصرف اسیدهای چرب اشباع نشده غیر خوراکی دارد، زیرا این امر می تواند بر ترکیب غشای سلولی تأثیر بگذارد. مصرف چربی‌های خشک باعث مصرف ویتامین E در بدن می‌شود و حتی اگر مصرف رژیم غذایی کافی باشد چربی ممکن است باعث کمبود آن در بدن شود.

ذرت و سویا از جمله مواد غذایی است که بیشترین استفاده را برای درمان کمبود ویتامین e در طیور استفاده می‌شود.. در کنار این مواد غذایی حتما باید از مکمل کمبود ویتامین e در طیور استفاده شود. بهترین کار برای جلوگیری از کمبود ویتامین e و ایجاد بیماری‌های مختلف تغذیه و تامین مواد مورد نیاز و مرغ و خروس است. برای این کار تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز برای مرغ و خروس تامین می‌شود. به این صورت زرده تخم مرغ به طور کامل ویتامین‌های مورد نیاز را دارا می‌باشد. از این رو جوجه متولد شده کمبودی نداشته و طور سالم رشد می‌کند.

همان‌طور که در جدول بالا مشخص شد تمام طیور مختلف از بدو تولد باید در کنار مواد غذایی مکمل‌های ویتامینی را دریافت کنند. این مکمل‌ها مانع از کمبودهای مختلف و ایجاد هر گونه بیماری می‌شوند. انواع دان مناسب پرندگان و طیور را از دانه مارکت بخرید.