پرندگان مهاجر

مهاجرت پرندگان یکی از موضوعاتی محسوب می‌شود که هرساله شاهد آن هستیم. به‌طوری‌که پرندگان مهاجر در فصل پاییز به ‌طرف جنوب و در فصل بهار به شمال حرکت می‌کنند. البته گاهی اوقات مهاجرت آن‌ها از زمین‌های پست به ارتفاعات یا به مناطق ساحلی است. دقت داشته باشید که در بین پرندگان به‌طورکلی دو نوع مهاجرت دیده می‌شود، یکی از آن‌ها مهاجرت روزانه و دیگری مهاجرت فصلی است. مهاجرت روزانه برای تامین غذا و مهاجرت فصلی برای تولید مثل است.

پرندگان مهاجر تالاب انزلی

یكی از مهم‌ترین منطقه‌های زیستگاهی برای پرندگان آبزی مهاجر، دریای خزر است. هرساله بیشتر از ده تا دوازده میلیون پرنده که شامل انواعی از اردک‌ها، غازها و قوها هستند، در مسیر پروازشان از غرب سیبری به این منطقه مهاجرت می‌کنند. تعدادی از پرندگان مهاجر تالاب انزلی حدود یك تا سه ماه را در حواشی دریای خزر زندگی خواهند کرد.

تالاب انزلی و آبگیرهای اطراف آن از مناطق مهمی هستند. چرا كه می‌توانند بهترین شرایط را برای این پرندگان فراهم سازند.در نتیجه در این شرایط می توانند زمستان خود را بگذرانند. تنوع در پوشش گیاهی تالاب انزلی باعث جذب پرندگان مهاجر به این منطقه شده است.

مناطق پذیرش پرنده های مهاجر در تالاب انزلی

در تالاب انزلی چند منطقه ازنظر پذیرش پرندگان مهاجر مشخص‌شده است. هرکدام از آن‌ها وضعیت خاصی دارند. این مناطق عبارت‌اند از :

منطقه مركزی تالاب

پرندگان این منطقه نسبت به قسمت‌های دیگر به پیری زودرس رسیده‌اند. این وضعیت به دلیل وجود پساب‌های خانگی، زراعی و صنعتی به وجود آمده است. بنابراین این منطقه برای پرندگان محیط چندان مناسبی نیست. اما به خاطر رویش گیاهانی که مناسب تغذیه غازها است، در زمستان‌ها پناهگاه بزرگی برای این پرندگان محسوب می‌شود. در فصل‌های دیگر اغلب پذیرای فلامینگوها است.

بخش شرقی تالاب

در این منطقه اکثرا جمعیت چنگرها و اردک‌ها دیده می‌شود. ولی به علت فراوانی پرندگان مهاجر، می‌توانید غازها، خروس‌های كولی، كنار آب‌چرها و … را نیز در این منطقه مشاهده کنید.

گونه های رو به انقراض

تالاب انزلی یکی از مناطقی است که توسط بسیاری از پرندگان به‌عنوان منطقه‌ای مناسب برای مهاجرت انتخاب می‌شود. دقت داشته باشید که برخی از گونه‌هایی که به این منطقه مهاجرت می‌کنند، بسیار کمیاب و برخی از آن‌ها رو به انقراض هستند. در ادامه برای شما برخی از پرندگان نادر و درخطر را معرفی خواهیم کرد.

گنجشک چی چی نی، گیلار، سسک (سولوموس)، دم جنبانک (دوم بالاسکنی)، عروس غاز. مرغابی سرسفید، باکلان مار گردن، مرغابی بلوطی، مرغابی تاجدار، مرگوس سفید، مرگوس کاکلی. مرغابی چشم طلائی، قوش (الغ)، قرقی (واشک)، کشیم کوچک، خروس کولی، باکلان کوچک، مرغابی سیاه کاکل، قوی فریادکش. قوی گنگ، قوی کوچک، آبچلیک، بوتیمار کوچک (لوله گرد)، مرغابی کله‌سبز، پلیکان. فلامینگو، حواصیل ارغوانی، حواصیل خاکستری، غاز خاکستری (شلخت).

کیشیم بزرگ، کاکائی، خوتکای کله سرخ، طاووسک (تورسگ). باکلان سیاه (دار غاز)، حواصیل سفید ماهی‌خورک (کولی خوری)، گیلانشاه (مرغ باران)، سار (سیا نسپر). عقاب تالابی، چنگر، چارخو، خوتکای ابرو سفید، قرقاول (تورنگ). کورکور سیاه، چلچله (حاج حاجی)، مرغابی کله سیاه، مرگوس بزرگ، پرنده الیکایی (جینجیره)، سینه‌سرخ، سهره گلی (هفت‌رنگ).

پرنده‌های مهاجر در تالاب سرخ‌رود

تالاب سرخ‌رود در محمودآباد مازندران در منطقه وزرا محله قرار گرفته است و میزبان تعداد زیادی از قوهای مهاجر است. این قوهای مهاجر هرساله از مناطق سردسیر جهان برای گذراندن فصل زمستان، مسیری حدود 5000 کیلومتری را طی می‌کنند تا به تالاب سرخ‌رود مازندران برسند.

جمعیت این قوها در حدود 13 سال پیش، 500 فرد بود، ولی از سال 87 تا 95 جمعیت این قوها به ده هزار فرد رسیده است. تعداد این پرندگان مهاجر هرسال متفاوت بیان می‌شود، به‌طوری‌که آمار این پرندگان در سال جاری به حدود پنج هزار قو تغییر کرده است.

پرندگان مهاجر سلکه رشت

پرندگان مهاجر مختلفی هرساله از عرض‌های شمالی کره زمین که مناطق سردسیر سیبری، اروپای شرقی و غربی است به تالاب‌های گیلان مهاجرت می‌کنند. علت این مهاجرت سرد شدن هوا و نبود منابع غذایی کافی برای این پرندگان است. این پرندگان معمولا در اواخر شهریورماه مهاجرت خود را آغاز می‌کنند.

پرنده‌های مهاجر در تالاب فریدون‌کنار

فریدون‌کنار را به‌عنوان یکی از غنی‌ترین و مهم‌ترین اکوسیستم‌های ایران می‌شناسند. این تالاب در مازندران و در فاصله‌ای نزدیک از دریای خزر قرار گرفته است. زیستگاه میلیون‌ها پرنده مهاجر نادر، به‌خصوص درنای سیبری (درنای امید)، یک‌گونه کمیاب و در حال انقراض، است. این پرنده دائما در حال حرکت بین روسیه و ایران بوده است و زمستان خود را در این تالاب سر می‌کند. این نکته جالب را هم بدانید که سروصدا یا بوی بدن انسان این پرنده را فراری می‌دهد.

پرنده‌های مهاجر چهارمحال و بختیاری

انواع مختلفی از پرندگان با شروع فصل سرما از مناطقی مثل آسیای میانه، ترکیه، سیبری و مناطق شمال کشور به تالاب‌های چهارمحال و بختیاری کوچ می‌کنند. همان‌طور که می‌دانید، مناطق نام‌برده شده در فصل زمستان، سرمای طاقت‌فرسایی پیدا می‌کنند. بنابراین بسیاری از پرندگان نمی‌توانند این سرما را تحمل کنند و به سمت چهارمحال و بختیاری که در زمستان هوای مناسب‌تری دارند، کوچ می‌کنند. البته یکی دیگر از دلایل مهاجرت، نبود غذا در این مناطق در فصل زمستان است.

پرنده‌های مهاجر در شیراز

مرغان دریایی با فرارسیدن بهمن‌ماه و شروع روزهای سرد سال به شهر شیراز پناه می‌برند. به‌ طور معمول پرندگان مهاجر در شیراز از مناطقی چون سیبری و روسیه مهاجرت خود را آغاز کرده‌اند و به دنبال محیطی برای زندگی و خوراک هستند.

پرنده‌های مهاجر اهواز

این پرندگان، همه‌ساله از سه منطقه اروپای شرقی، سیبری، جنوب و جنوب شرقی آفریقا به استان خوزستان مهاجرت می‌کنند. پرندگان مهاجر اهواز مانند انواعی از کاکایی‌ ها، حواصیل و باکلان‌ها (قره غازها) هرساله از فصل زمستان تا اوایل بهار (اواخر فروردین) به رودخانه کارون مهاجرت می‌کنند.

پرندگان مهاجر دریاچه چیتگر

دریاچه شهدای خلیج‌فارس یا همان چیتگر، به یک اکوسیستم جدید برای این پرندگان مثل کاکایی‌ها تبدیل‌ شده است. ازآنجایی‌که پرندگان مهاجر دریاچه چیتگر از سمت شمال سیبری و اروپای شرقی می‌آیند، تهران در مسیر مهاجرت این پرندگان قرار گرفته است. درگذشته این پرندگان، در کنار رودخانه کن بسیار مشاهده می‌شدند. اما با ساخته‌شدن این دریاچه مصنوعی در تهران بسیاری از این پرندگان به سمت این دریاچه می‌روند.

پرنده‌های مهاجر تالاب آق گل

 این روزها پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی زیادی مانند انواع اردک‌ها و مرغابی‌ها، درنا، حواصیل، خوتکا، باکلان و نوک خنجری، از مناطق سردسیر به سمت تالاب آق گل ملایر مهاجرت می‌کنند. بعضی از این پرندگان در این منطقه لانه گزینی می‌کنند و زمستان خود را سپری می‌کنند. اما بعضی دیگر پس از گذشت چند روز به راه خود ادامه می‌دهند و به سمت جنوب کشور حرکت می‌کنند.

پرنده‌های مهاجر تالاب‌های همدان

پرندگان مهاجری مثل باکلان، حواصیل، چشیم، اگرت کوچک و بزرگ، لک‌لک، فلامینگو، بوتیمار، کاکائی و انواع اردک‌ها و غازها به این منطقه مهاجرت می‌کنند. برخی از این پرندگان دو تا سه هفته در این تالاب‌ها اقامت دارند. ولی به علت امنیتی که منطقه دارد، تعدادی از پرندگان زمستان را در این منطقه می‌مانند و یا حتی در برخی اوقات اقدام به جوجه آوری می‌کنند.

پرندگان مهاجر در حوضه‌های آبی اسدآباد

به علت بارش‌های اخیر و آبگیری سد نعمت‌آباد و همچنین شرایط مساعدی که دارد، بیش از پانصد پرنده مهاجر در این سد حضور پیداکرده‌اند. از پرندگانی که به این سد کوچ کرده‌اند، می‌توان پرستوی دریایی، اردک سبز، مرغابی و گاوچرانک را مثال زد. همچنین تالاب طبیعی پیر سلمان اسدآباد هم منطقه مناسبی برای مهاجرت پرندگانی مانند چنگر نوک سرخ و معمولی، کشیم و حواصیل است.

پرنده‌های مهاجر خراسان رضوی

خراسان رضوی به بهشت پرندگان مهاجر معروف است. تعداد 15 هزار پرنده هرسال در فصل بهار به این منطقه مهاجرت و پس از اتمام فصل زادآوری به‌تدریج در اواخر تابستان و اوایل پاییز این منطقه را ترک می‌کنند. ازجمله این پرندگان، زنبورخوار اروپایی، سبزقبا، سار صورتی، زرد پره سرسرخ، بادخورک‌ها و پرستوها هستند.

پرنده‌های مهاجر کیش

بسیاری از پرندگان مثل پرستوهای دریایی، کاکایی، حواصیل و پرندگانی شکاری مانند دلیجه کوچک، دلیجه معمولی و … در فصل‌های سرد در مسیرشان از روسیه و شمال کشور، به جزیره کیش پناه می‌آورند و مدتی را در آنجا سپری می‌کنند.

آشنایی با پرندگان مهاجر شرایطی را فراهم می‌آورد که بدانیم در چه فصولی از سال باید بیشتر مراقب آن‌ها باشیم و شرایط زندگی را برای آن‌ها به بهترین حالت آماده کنیم تا بتوانند به‌خوبی زندگی و زادآوری داشته باشند تا دیگر خطر انقراض آن‌ها را تهدید نکند.