درنای معمولی ، پرنده ای که پوست اندازی می‌کند!

درنای معمولی (Grus grus) که به عنوان درنای اوراسیا هم شناخته می‌‌شود، پرنده ای از خانواده درناها است. این تنها درنایی است که معمولاً به جز درنای دموی (Grus virgo) در اروپا یافت می‌شود. این پرنده نسبتاً اجتماعی و همه چیزخوار است و ویژگی‌های جالبی دارد که در ادامه این مطلب از دانه مارکت به بررسی آنها می‌پردازیم؛ با ما همراه باشید.

درنای معمولی چگونه پرنده ای است؟

درنای معمولی یکی از تنها چهار گونه پرنده درنا است که در حال حاضر به عنوان در معرض خطر انقراض طبقه بندی نشده است. این گونه از درنا، پرنده ای بزرگ و با شکوه به رنگ خاکستری است که پیشانی و لورهای سیاه رنگی دارد. سر آنها دارای یک لکه قرمز کوچک در پشت پیشانی سیاه است. گردن آنها نیز در قسمت زیرین سیاه است و نوار سفیدی از چشم به سمت پایین گردن کشیده شده است. رنگ کلی در قسمت پشت تیره‌تر و روی سینه و بال‌ها روشنتر است. بال های آنها در درجه اول یک رنگ است اما لبه های سیاهی دارد. در انتهای بدن هم یک دم متشکل از پرهای کوتاه قرار دارد. در این گونه از درنا، پرنده نر و ماده ظاهری مشابه دارند. جوجه ها دارای نوک زرد مایل به قهوه ای هستند و پرهای آویزان بال و الگوی گردن روشن بزرگسالان را ندارند.

همچنین گفتنی است که درنای معمولی یکی از بلندترین گونه های پرندگانی است که در اروپا یافت می‌شود. به این معنا که پرندگان بالغ در این گونه می‌توانند تا 1.3 متر (4.25 فوت) رشد کنند. وزن این پرندگان به 4-7 کیلوگرم (9-15.4 پوند) می‌رسد و متوسط طول بال این گونه بین 200 تا 225 سانتی متر (6.6-7.4 فوت) است. جالب است بدانید این نوع از درنا می‌تواند 30 تا 40 سال عمر کند.

زیستگاه درنای معمولی کجا است؟

درناهای معمولی در قسمت های شمالی اروپا و در سراسر پالئارکتیک تا سیبری یافت می‌شوند. آنها مهاجرانی از راه دور هستند که فصل زمستان را در شمال آفریقا و همچنین در جنوب اروپا، غرب آسیا، در نیمه شمالی شبه قاره هند و در شرق چین می‌گذرانند. درناهای معمولی ترجیح می‌دهند در جنگل‌های شمالی و تایگا، جنگل‌های مختلط، چاله‌های بدون درخت، روی باتلاق‌ها و معمولاً جایی که دریاچه‌ها یا استخرهای کوچک یافت می‌شوند، تولید مثل کنند. بنابراین در برخی از مناطق محدوده خود، تا زمانی که آب نزدیک است، در منافذ کوچک و باتلاقی در میان جنگل های کاج، استپی و حتی نیمه بیابانی تولید مثل می‌کنند.

اما در زمستان، درناهای معمولی در مناطق سیل ‌زده و خلیج‌های کم عمق پناه‌ گرفته و در علفزارهای باتلاقی زندگی می‌کنند. این پرندگان در ایران، عراق، بحرین و عربستان هم مشاهده شده‌اند. (برای آشنایی با دیگر پرندگان مهاجر یا بومی ایران، می‌توانید مقاله دیگر ما را با عنوان « گیلانشاه ابرو سفید چگونه پرنده ای است؟ » در وبلاگ دانه مارکت بخوانید.)

تغذیه و رژیم غذایی؛ غذای درنای معمولی چیست؟

همانطور که گفتیم غذای پرنده درنا، تقریباً همه چیز را شامل می‌شود. به این معنا که این پرنده مواد گیاهی از جمله ریشه، ریزوم، غده، ساقه، برگ، میوه و دانه را می‌خورد. همچنین به خوردن علف های هرز حوضچه ای، توت ها، نخود فرنگی، سیب زمینی، زیتون، بلوط، مغز سدر و غلاف بادام زمینی نیز علاقه دارد. اما غذاهای گوشتی بیشتر در فصل تولید مثل مورد استفاده قرار می‌گیرند و شامل حشرات به ویژه سنجاقک و همچنین حلزون، کرم خاکی، خرچنگ، عنکبوت، هزارپا، شپش چوب، دوزیستان، جوندگان و پرندگان کوچک می‌شوند.

تولید مثل و پرورش جوجه ها در درنای معمولی

درناهای معمولی تک همسر هستند و جفت های قوی تشکیل می‌دهند که چندین سال در کنار هم می‌مانند. اما اگر یکی از جفت‌ها بمیرد، دیگری برای یافتن همسر جدید تلاش می‌کند. مراسم خواستگاری هر جفت هر بهار اجرا می‌شود. در این مراسم هر دو پرنده نر و ماده با یکدیگر رقصی را اجرا می‌کنند. در این مدت آنها به هوا می‌پرند و بال های خود را به بیرون دراز می‌کنند. سپس در حالی که بالا و پایین می‌پرند، یکدیگر را صدا می‌زنند.

در زمان لانه سازی، درناهای معمولی بدن خود را با گل یا پوشش گیاهی در حال پوسیدگی رنگ می‌کنند. این کار ظاهراً برای اینکه با محیط لانه سازی خود ترکیب شوند، انجام می‌شود. لانه در آب کم عمق و یا در نزدیکی آن است و اغلب در کنار پوشش گیاهی متراکم ساحلی قرار دارد و ممکن است چندین سال مورد استفاده قرار بگیرد.

این پرندگان در ماه می تخم می‌گذارند، هرچند می‌توانند این کار را به ندرت، زودتر یا دیرتر هم انجام دهند. کلاچ معمولاً شامل 2 تخم و به ندرت، 3 یا 4 تخم است. این تخم‌ها به مدت چهار هفته انکوبه می‌شوند و پرنده ماده بیشتر، پروسه انکوباسیون را انجام می‌دهد اما نر هم ممکن است گاهی به او در این کار کمک کند. در هنگام جوجه ریزی، جوجه ها نسبتاً درمانده هستند اما در عرض 24 ساعت می‌توانند با والدین خود حرکت کنند. آنها در ابتدا پوششی از پرهای قهوه ای رنگ دارند و بین 3 تا 4 سالگی پرهای بالغ آنها توسعه پیدا می‌کند. به این ترتیب که در فصل تولید مثل بعدی، جوجه‌های سال های قبل اغلب با هم جمع می‌شوند. آنها معمولاً بین 3 تا 6 سالگی بالغ می‌شوند.

عادات و سبک زندگی

درناهای معمولی پرندگانی نسبتاً اجتماعی هستند که خارج از فصل تولید مثل، گله هایی از 400 پرنده را در طول مهاجرت تشکیل می‌دهند. این پرندگان در طول روز فعال هستند و ساعات زیادی را به دنبال طعمه می‌گذرانند. آنها ممکن است در خشکی یا در آب های کم عمق به جستجوی علوفه بپردازند و با منقار خود به دنبال هر موجود خوراکی باشند. مانند درناهای دیگر، تمام علوفه جویی (و همچنین آشامیدن و جوجه کشی) در گروه های کوچک انجام می‌شود که ممکن است از جفت ها، گروه های خانوادگی یا گله های زمستانی تشکیل شود.

این پرندگان وقتی احساس خطر می‌کنند با بال‌هایشان ضربه زده و با پاهایشان نیز لگد می‌زنند. آنها با پرش به هوا از حملاتی که به خود وارد می‌شود، زیرکانه اجتناب می‌کنند. درناهای معمولی برای برقراری ارتباط با یکدیگر از نمایش‌های بصری و تماس های مختلفی استفاده می‌کنند. آنها صدای شیپور مانند بلندی دارند که در پرواز و نمایش از آن استفاده می‌کنند. این صدا نافذ است و از فواصل قابل توجه نیز به گوش می رسد.

در نهایت جالب است بدانید درناهای معمولی بالغ تقریباً هر دو سال یکبار، قبل از مهاجرت به طور کامل پوست اندازی می‌کنند و به مدت 6 هفته بدون پر می‌مانند و تا زمانی که پرهای جدیدشان رشد کند، نمی‌توانند پرواز کنند.

جمعیت و تهدیدهای جمعیتی

طبق فهرست قرمز IUCN، اندازه کل جمعیت درنای معمولی 490000-504999 نفر است. جمعیت اروپا از 113000-185000 جفت تشکیل شده است که معادل 225000-370000 فرد بالغ است. در حال حاضر این گونه در فهرست قرمز IUCN به عنوان کمترین نگرانی (LC) طبقه بندی شده و امروزه تعداد آنها در حال افزایش است.

تهدید اصلی برای این پرندگان از دست دادن و تخریب زیستگاه ناشی از سدسازی، شهرنشینی، گسترش کشاورزی و زهکشی تالاب ها است. اگرچه درناهای معمولی در بسیاری از مناطق با سکونت انسان سازگار شده‌اند اما آشفتگی در لانه، تغییرات مداوم در کاربری زمین و برخورد با خطوط برق همچنان مشکلات بالقوه ای برای آنها هستند. تهدیدهای دیگر ممکن است شامل آزار و شکنجه توسط کشاورزان به دلیل آسیب رساندن به محصول، مسمومیت با آفت کش ها، جمع آوری تخم و شکار آنها باشد.

کلام آخر

درنای معمولی در بسیاری از کشورها و فرهنگ‌ها یک پرنده با ارزش است. به طور مثال جالب است بدانید علیرغم اینکه این پرنده برای بیش از 200 سال است که در ایرلند منقرض شده، نقش بسیار مهمی در فرهنگ عامه این کشور ایفا می‌کند. در ایالت های راجستان و گجرات هند نیز درنا در بسیاری از آهنگ های محلی وجود دارند. در نتیجه می‌توان گفت این نوع درنا، در بسیاری از نقاط جهان محبوب است.